Hoe wordt het hoog-laag tarief, de boiler en de straat verlichting aan en uit gestuurd?
Toonfrequentbesturing is een systeem dat signalen zend zonder daarvoor een apparte infrastructuur te hoeven aanleggen en onderhouden. TF wordt gerealiseerd door het sturen van een signaal met èèn vaste frequentie op een elektriciteitsnet, om op elk willekeurig punt van dat net iets te schakelen. In België wordt dit niet voor niets CAB oftewel Centrale Afstand Bediening genoemd.
Ondermeer kWh-tariefschakeling, in- en uitschakeling van elektrische boilers of het in- en uitschakelen van openbare verlichting zijn de meer klassieke toepassingen. In het Rijnmond gebied worden met TF de ventilatieinstallaties van woonblokken en verzorgingstehuizen uit gezet bij calamiteiten in de luchtkwaliteit. In Duitsland worden zonnecel installaties (PV) met TF bestuurd. Er is een speciaal TF-relais voor op de markt gekomen dat de PV installatie op 0, 30, 60 en 100% kan zetten.
Andere toepassingen zijn er bijvoorbeeld te vinden in ontvangers met speciale uitgang voor het dimmen van straat verlichting. Deze kunnen dan de verlichting laag, half of vol laten branden naar behoefte.
De TF frequenties liggen grofweg tussen 110 tot 1600Hz.
Met toonfrequent is een centrale sturing mogelijk waarbij vanaf èèn centraal punt tot aan vele ontvangers geen versterker of extra bedrading nodig is. Dit betekent in principe een grote betrouwbaarheid. Als geen ander systeem is TF in staat om openbare verlichting in grote gebieden op eenzelfde moment te onsteken.
TF aankoppelling in binnenopstelling.
Netbeheerders gebruiken TF op hun netten en zijn zo in staat om zonder tussenkomst van andere installaties of andere partijen tot in alle uithoeken van hun verzorgingsgebied schakelhandelingen te verrichten. Vroeger vooral om op veel plaatsen tegelijk iets te schakelen maar de huidige trend gaat daarbuiten ook naar meer individuele toepassing.
Moderne telegramvormen zijn nagenoeg onbeperkt in het aantal individueel te adresseren ontvangers dus of het nu gaat om de sturing van duizenden of slechts èèn ontvanger het kan met TF.
TF aankoppelling in buitenopstelling.
Een hoogspanningsnet met TF injectie.
Hierboven is het principe van een TFsysteem te zien. Het TF signaal wordt links door de TF omvormer via een aankoppeling op de rail in het hoofdverdeelstation van dit voorbeeld-net gezet. Dit hoofdverdeelstation verdeelt de elektrische energie via kabels en lijnen naar transformatorstations. De transformatorstations op hun beurt verdelen naar de aangesloten netstations. De netstations ten slotte leveren de energie op een niveau van 230 volt af bij de klanten. Het TF signaal komt via deze hele keten overal op het net terecht. Dus overal kan een ontvanger op 230V worden aangesloten die reageert op de in het hoofdverdeelstation gezonden TF signalen.
Tegenwoordig zijn er regelmatig klachten bij het gebruik van LED verlichting in combinatie met dimmers. Het lichtbeeld wordt verstoord door een knipperend effect. Dit gebeurd dan op de typische TF zending tijdstippen b.v. 22:00, 23:00 uur bij tarief zendingen (afhankelijk van gebied) en gedurende de schemering als de straatverlichting aan gestuurd wordt. Het duurt vaak enige tijd tot gebruikers de link hiermee gelegd hebben. Ook horen sommige mensen de signalen uit hun geluidsapparatuur. Deze klachten kunnen met filters worden tegengegaan. Op de pagina Frequenties staat een overzicht van de gebruikte frequenties per gemeente voor Nederland en België. TFtech kan filters leveren deze worden op bestelling gemaakt. Informeer naar de mogelijkheden. Belangrijk is de TF of CAB frequentie ter plekke zeker te weten. Gebruik de pagina Frequenties en informeer bij de netbeheerder.
De naam Toonfrequent (TF) is een wat rammelende vertaling van de naam die de eerste duitstalige fabrikanten kozen. Zij noemden het systeem Tonfrequenz Rundstuererung Anlage (TRA). In België wordt de naam Centrale Afstand Besturing (CAB) gebruikt. In engelstalige landen spreekt men van Ripple Control refererend aan het rimpeltje dat te zien is op de netfrequentie tijdens zendingen.
Al bij het ontstaan van elektricitietsnetten ontstond het idee om hierover ook besturingen te doen. Tussen 1902 en 1904 gebruikte de franse firma Brown&Routin in o.a. Bordeaux de aan of afwezigheid van gelijkspanning op een wisselspanningnet. W.E.Bornand gebruikte in Engeland 500Hz injectie in 1900. Er waren pogingen met korte onderbrekingen van de voeding en kleine variaties op de netfrequentie. General Electric in de US deed een poging met 10kHz injectie in New York en New Jersey in 1914. De fransen Trichard-et-Mauw (1918) gebruikte amplitude variaties en J. Berthenod (1922) 1000Hz signalen tussen het net en aarde.
Een motor-generator set de voor meerdere frequenties van Actadis.
Compagnie des Compteurs (CdC) in Parijs gebruikte bij elk commando een eigen frequentie met pulsen van 30 seconden in 1927. Ze noemden het Actadis Dit werd door Siemens in 1932 ook gedaan met frequenties tussen 280 en 600 Hz. Zij noemden het Telenerg. AEG had in 1937 het Transkommando systeem dat gebruik maakte van 40 tot 80 ms lange onderbrekingen met codering op impulspositie. Ook in 1937 deed General Electric in de US aan impulslengte codering op 720Hz.
Metropolian Vickers in Engeland heeft het systeem Ripplay in 1939 dat per bevel èèn frequentie gebruikte. Een korte puls schakelde uit en een lange puls aan. ATE Co latyer Plessey introduceerde tussen 1940 en 1945 een impulsrythmesysteem hanteerde op slecht een enkele frequentie.
50er jaren motor-generatorset van Zellweger
Na de oorlog komen twee zwitserse bedrijven in beeld die systemen introduceerden die tot op de dag van vandaag gebruikt worden. Landis&Gyr met een impulsinterval systeem bekend als Semagyr en Zellweger met een impulsplaats-systeem dat onder de naam ZAg of K22 bekend staat. De protocollen zijn open zodat de ontvangers van de ene fabrikant ook kunnen worden gebruikt bij zenders van de andere. In Engeland ontstond Cyclo Control dat detecteerbare korte onderbrekingen in de nuldoorgang van de netsinus gebruikt. Deze deformaties in de 50 Hz sinus werden verkregen door een nettrafo aan te sluiten op een 10 kV batterij en hierop secundair op van 345° tot 15° via thyristors een kortsluiting te veroorzaken. Een prima signaal werd verkregen als de secundaire stroom 4,5 kA bedroeg. Cyclo control is in nederland slechts op beperkte schaal gebruikt. o.a. in Maastricht, en Rotterdam
Op deze pagina een algemene indruk van het TF systeem in zijn geheel. Een verdere uitleg volgt door het systeem in delen op te splitsen en is er afzonderlijk op in te zoomen. Op de volgende pagina's wordt steeds dieper ingegaan op de technische details.
In onderstaande afbeelding komen alle installatie delen aan bod waarbij ook aangegeven is welke signaalvorm zich op de verbindingen tussen de delen heerst.
Besturingen dienen om de TF zendingen automatisch of handmatig te genereren en te bewaken. Deze besturingen kunnen lokaal en of centraal zijn opgesteld. De onderlinge verbindingen zijn via TCP/IP, Modem, WT-overdracht of op contactbasis in gebruik.
Hoofdtaak van de besturing is de commando's te genereren. Dat wil zeggen de zendinstallaties van de juiste pulstrein voorzien om uit te zenden. De aanleiding voor een zending kan een vast ingestelde tijd zijn maar ook een van èèn of meer lichtsensoren verkregen teken dat het donker wordt. Ook handbediening van een operator is mogelijk.
Een andere taak van de besturing is het bijhouden van de database met de status van de diverse schakelobjecten zoals tarief, openbare verlichting of boilers. Ook bewaart en presenteert de besturing belangrijke meetwaarden en storing- of alarmmeldingen.
Elster LMC610 local controler.
Swistec RKS local controler.
Een omvormer maakt uit 50 Hz 400VAC voeding de gewenste TF-frequentie en is samen met de aankoppeling geplaatst in een hoogspanningstation. Zij vormen samen de toonfrequent zendinstallatie. De commando's van de besturing worden omgezet in een TF spanning die op de hoogspanning wordt gezet. Men spreekt dan van "injecteren" of "superponeren"
25 kV aankoppeling.
De hoogte van de TF spanning bedraagt maar een paar Volt en wordt weergegeven in procenten van de netspanning. Afhankelijk van de frequentie ligt deze rond 1,7 a 4% van de 50 Hz netspanning.
De zendinstallatie zorgt dus dat de commandopulsen van de besturing op het hoogspanningsnet komen. Op die manier komen de signalen overal op het energienet bij de TF ontvangers terecht.
50 kV aankoppeling.
TF Omvormers.
De zendinstallatie injecteert dus op het hoogspanningsnet (HS). Het hoogspanningsnet voorziet dan via èèn of meer transformatoren het laagspanningsnet (LS) van energie met TF signalen erbij.
Zo verloopt het energietransport. De TF signalen lopen overal mee.
Zoals een radio zender overal in zijn verzorgingsgebied met een radio ontvanger is te beluisteren is de toonfrequent zender overal in zijn netwerk met een toonfrequent ontvanger te ontvangen. Het TF signaal komt dus uiteindelijk overal op het 230V net terecht. Op elke plaats kan een TF-ontvanger geplaatst worden die dit signaal detecteren kan. Voor elk afzonderlijk te schakelen object; lantarenpaal, boiler of kWh meter zijn afzonderlijke commando's of telegrammen. Hiermee kan dus naar wens op elke plek en op ieder tijdstip iets in of uitgeschakeld worden.
Zo ziet TF eruit op de netspanning sinus.
Zoals bij de syteembeschrijving gemeld is het genereren van impulstreinen èèn van de belangrijkste taken van de besturing. Hiervoor bestaan een aantal open pulssystemen die vaak hun oorsprong bij èèn van de TF fabrikanten hebben.
Bij alle pulssystemen wordt een zending altijd voorafgegaan door een startpuls. Deze startpuls laat de ontvanger ontwaken zodat deze bij de nakomende impulsen gaat bekijken of er voor hem reden is in aktie te komen. Of te wel of er een commando voorbij komt welke met zijn programmering overeen komt.
De uitgezonden pulstreinen zijn er in twee varianten. De impulsafstand en impulsinterval systemen.
Bij impulsafstand systemen (Decabit, ZAG K22) is er sprake van omschreven vaste pulsplaatsen. Bij Zellweger AG's K22 systeem betaan er tweëentwintig pulsplaatsen binnen èèn of binnen drie minuten. Het aanwezig zijn van de puls betekent inschakelen en afwezig zijn uitschakelen. Bij Decabit zijn er elf pulsplaatsen, Eèn startpuls en tien commandopulsen. Elk commando heeft altijd op vijf pulsplaatsen een puls aanwezig en vijf pulsleegtes. Dit aan- en afwezig zijn van steeds vijf pulsen gebruikt de ontvanger om vast te stellen of er een geldig telegram ontvangen is. De pulsen die er wel zijn kunnen vlak achter elkaar geplaatst zijn zonder pulspauzes. De in-zending verschilt van de uit-zending in zoverre dat deze invers van elkaar zijn. Doch beide hebben vijf pulsen aanwezig en vijf pulsen afwezig.
Decabit wordt ook gecombineerd met K22-180 gebruikt. Ten behoeve van de Decabit commando's (6,6 sec.) zijn er dan K22 impulsplaatsen (7,5 sec.) vrijgemaakt. De 7,5 seconde die vrij komt is ruimschoots voldoende om een 6,6 seconden lang Decabit commando te versturen. In het net worden dan geen ontvangers meer gebruikt voor die impulsplaatsen. De K22 ontvangers hebben geen last van de Decabit zendingen en andersom de Decabit ontvangers niet van de K22 zendingen, doordat de startpuls van het "eigen" systeem niet aan de eisen voldoet.
Op die manier onstaan pulstreinen van 3 minuten die na de startpuls van K22 soms Decabit treintjes laten zien en soms een 7,5 seconde K22 commandopuls.
Bij impulsinterval sytemen (Ricontic, Pulsadis, Semagyr etc.) is er ook sprake van omschreven vaste pulsplaatsen maar is er onderscheid tussen in en uit pulsplaatsen waartussen ook altijd vaste impulspauzes zitten. De ontvanger wordt hier dus altijd door de aanwezigheid van een impuls gestuurd.
Eèn van de meest gebruikte commandostructuur in Nederland is Semagyr-50.
Het Semagyr-50 systeem bestaat uit 51 impulsen. De eerste impuls is de startimpuls. De volgende 50 impulsen (commando-impulsen) hebben een kortere lengte.
Als de eerste extra lange startimpuls bij een TF ontvanger aankomt zal die starten met decoderen. In de ontvanger is geprogrammeerd op welke van de volgende 50 impulsen die ontvanger moet omschakelen. De 50 impulsen kunnen nog onderverdeeld zijn in adres en bevelsimpulsen, waarmee het aantal commando's veel groter te maken is en onderlinge beinvloeding van andere TF zenders voorkomen wordt. Het al of niet aanwezig zijn van pulsen op een bepaalde plaats zal de ontvanger doen omschakelen.
Overzicht van een aantal commandostructuren.
Aangezien de lengte van de impuls en pauzetijden afhakelijk is van de netfrequentie gelden de aangegeven tijden voor een netfrequentie van precies 50,00 Hz. Deze netfrequentie afhankelijkheid is een erfenis uit het verleden. De oude ontvangers hadden een synchroonmotor die synchroon met de netfrequentie langzamer of sneller ging draaien. Het gelijklopen van de zender en ontvanger was gegarandeerd door bij de zender de 50Hz als basis te nemen voor de pulstijden. Het heeft jaren geduurd voor de mechanische ontvangers allemaal uit het net verdwenen waren (aangenomen dat dit al zo is). Ook in moderne besturingen wordt nog steeds de tijdbasis voor de pulstelegrammen uit de netfrequentie verkregen.
In latere jaren ontstond het idee om bits en Bytes over te zenden naar de ontvangers om zodoende meer informatie te kunnen overdragen. De betekenis van de gezonden informatie wordt onafhankelijk van de puls pauze sequenties bepaald. Deze commando’s worden gevormd door een codering volgens DIN 43861-301 (Versacom).
In 2012 kwam Swistec met een nieuw systeem Swistra.
Swistra is tot 20 keer sneller dan bestaande protocollen en maakt individuele adressering, programmering op afstand en dimmen van straatverlichting mogelijk.
Swistra kan in bestaande TF protocollen worden ingepast waarbij de bestaande TF ontvangers geen storing ondervinden en gewoon gebruikt kunnen blijven worden. De maximale Baudrate hangt wel af van de mogelijkheden van de aanwezige installatie delen. In een nieuw net kan 50 Baud worden gehaald.
Grafische weergave van de Swistra structuur
Beperkingen in het gebruik kunnen ontstaan door de al aanwezige TF ontvangers in een net. Deze zullen vanzelfsprekend niet verstoord mogen worden door de introductie van nieuwe commando’s. De flexibiliteit van het Swistra protocol maakt het mogelijk in totaal afwijkende bestaande commando structuren als Semagyr en Decabit geïntegreerd te worden.
Als we hier spreken van een omvormer, dan bedoelen we de complete kast of set kasten die zorgt voor enkele tientallen of zelfs honderden kVA’s aan TF vermogen om via een filter (aankoppeling) op de hoogspanning te injecteren.
Afbeelding van de Shlumberger GSTT
* Zekeringen
Deze zijn van een speciaal snel type. Dit om de vermogens halfgeleiders te beschermen.
* Gelijkrichter
Heeft tot doel de laagspanningsvoeding 400VAC om te zetten in een gelijkspanning. Bij de meeste omvormers is dit rond 500VDC er zijn er ook die rond 1000VDC gebruiken.
* Spanningsregeling
Bij de moderne omvormers wordt deze gebruikt om de uitgangsspanning vanuit een menu te kunnen regelen. Bij oudere types omvormer is het alleen mogelijk de uitgangsspanning te regelen door aftakkingen van een trafo te verzetten.
* Wisselrichter
Heeft tot doel de gelijkspanning met voldoende vermogen om te zetten naar de gewenste TF frequentie. Bestaat uit een zestal elektronische schakelaars (thyristoren, IGBT's of powertransistoren) die in drie takken geschakeld zijn (a).
Om de werking makkelijker te begrijpen stellen we ons deze schakeling even als wisselschakelaar voor (b). Het tijd-diagram (c) geeft weer in welke volgorde de wisselschakelaars van stand wisselen. De uitgangsspanning is niet sinusvormig maar door de resonantie in de aankoppeling gaat er toch een sinusvormige stroom lopen.
* Stuurelektronica
Stuurt de elektronische schakelaars in het juiste patroon aan en uit om een drie fase uitgangsspanning te creeren. Heeft ook de functie van de in- en outputs in zich. Zoals bijvoorbeeld de besturingsignalen en alarmuitgangen.
De moderne omvormers hebben een CPU hiervoor en de wat oudere analoge elektronica.
* Vermogensrelais
De omvormers bezitten allemaal èèn of meer grote vermogens relais om in- en of uitgang te schakelen. Deze relais worden vanuit de stuurelektronica aangestuurd. Sommige omvormers hebben een ingangsrelais om de 400VAC te schakelen andere laten de netspanning continu op de gelijkrichter. Er is ook een relais dat de uitgang van de omvormer verbindt met een hoogspanningsfilter, de aankoppeling. Omvormers hebben èèn, twee of soms zelfs drie uitgangen.
* Meting
Alle grootheden als uitgangsstroom en spanning worden gemeten en in de CPU of stuurelektronica bewaakt. Daarvoor bezitten omvormers diverse meetcircuits en stroomtransformatoren.
* In- en Output signalen (IO)
Omvormers worden vanuit de besturingapparatuur bediend. De signalen die de besturing produceert hebben tot taak de omvormer klaar te zetten voor zending en daarna de pulstrein van het gewenste commando aan te bieden.
Verder vind je ook uitgaande contacten voor alarmen maar ook input om bijvoorbeeld de omvormer te melden dat de aankoppeling in of uit staat.
Afbeelding van een Zellweger SFU-G
De laatste generatie omvormers, zoals de Enermet SFU-K, de Swistec SRS en de Landis&Gyr FQD, hebben de blokken gelijkrichter, spanningsregeling, wisselrichter en stuurelektronica in èèn makkelijk vervangbare module zitten: de powermodule. De powermodule wordt geassisteerd door andere onderdelen die IO, meet en bewaking functionaliteit heeft.
.png)
Afbeelding van een Enermet SFU-K een Swistec SRS en een Landis+Gyr FQD
Bij de oudere typen zoals de Landis&Gyr FQC hieronder en de Zellweger SFU-G zitten de elektronische schakelaars van de wisselrichter met èèn of twee in een module om vervanging eenvoudiger te maken. Verder vind je daaromheen relais en soms een PLC en/of meet- en besturing- en bewakingsprinten.
Afbeelding van een Landis&Gyr FQC6.
De oudste types, zoals deze Landis&Gyr FQA bezitten geen modulaire opbouw. Alle onderdelen zullen daar los vervangen moeten worden wat tot langere hersteltijden lijdt. Deze types vergen bij vervanging van onderdelen veel arbeidsuren en hebben daarom een langere uitvaltijd.
Afbeelding van een Landis&Gyr FQA2.
In de beginjaren van TF werd er gebruik gemaakt van motor generator sets. Toen ook wel een omvormergroep genoemd (zie afbeeldingen hieronder). Nu toch wel echt uitgefaseerd bij de meeste bedrijven hier in Nederland maar elders in de wereld draaien ze nog.
Afbeelding van een roterende omvormer.
Injecteren van TF signalen geschiedt met een serie- of parrallelaankoppeling. Het doel van de aankoppeling is de TF spanning op het net te krijgen en een scheiding te vormen tussen de TF installatie en de 50Hz hoogspanning.
Bij parallelaankoppelingen wordt onderscheid gemaakt in "los" of "vast" gekoppeld. Dit komt tot uiting in de koppelfactor van de gebruikte trafo of spoel. Bij vaste koppeling is deze zo hoog mogelijk en bij los wordt bewust gekozen voor ongeveer 10% koppeling.
Buiten de zendingen om werkt een aankoppeling als zuigfilter. Dit komt een laag niveau van de TF frequentie in het net buiten de gewenste pulsen ten goede.
Parallel aankoppelen wordt veelal gebruikt voor frequenties boven 300Hz. Voordelen van parallel aankoppelen: Overal te plaatsen, eenvoudig van het net te scheiden, weinig beinvloeding van de energievoorziening. Nadeel is dat er ook TF stroom de voedende transformator in gaat naar het bovenliggend net wat extra energie kost.
Serie aankoppelen wordt veelal gebruikt voor frequenties onder 300Hz maar toch ook wel tot 750Hz. E.e.a. is ook afhankelijk van het spanningsniveau.
Nadelen zijn: Storingen in de aankoppeling beinvloeden de energievoorziening, achteraf inbouwen in bestaande stations is lastig.
Isoleertransformator.
Afstemspoel.
Koppelcondensator.
In feite betreft het een seriekring C en L per fase met een driefasige of drie keer een èèn fase isoleertrafo. De seriekring is middels aftakkingen op de spoel afgestemd op de gebruikte TF frequentie. De isoleertrafo geeft scheiding en brengt de TF spanning ook op het gewenste niveau voor het netwerk waarop geinjecteerd wordt. Op de hier bovenstaande foto is ook een condensatorbewaking zichtbaar.
Karakteriserende eigenschappen van vaste koppelingen zijn: Kleine inwendige weerstand (Minder verlies), TF signaal niveau weinig afhankelijk van netbelasting, iets grotere benodigde ruimte.
Vaste parallel aankoppeling 13 kV.
Parallel aankoppeling 63 kV in buiten opstelling.
Parallel aankoppeling 25 kV in buiten opstelling.
Laagspanningscondensator.
Koppelininductiviteit.
Hoogspanningscondensator.
Dit zijn per fase twee seriekringen die in de koppelinductiviteit met een relatief kleine koppelfactor verbonden zijn. Het idee erachter; een bredere doorlaatband te krijgen om eventuele frequentie verschuivingen op te vangen is met de komst van GPS frequentie stabiliteit eigenlijk achterhaalt. Afstemming vindt plaats aan de laagspanningseriekring. Hiervoor zijn er spoelen en condensatoren met meerdere aftakkingen aanwezig.
Karakteriserende eigenschappen van losse koppelingen zijn: Bandfilter karakter, afhankelijkheid van de netbelasting, grotere verliezen dus lager rendement, gedraagt zich als stroombron, niet eenvoudig af te stemmen, wat kleinere benodigde ruimte.
Serieinjecteren kan op de hoogspanning op een aantal manieren. (zie tekening).
Voordelen van serie koppelingen zijn: Hoge belastbaarheid, weinig 50Hz verliezen, TF signaal gaat alleen in de energierichting, geen apparte vermogenschakelaar nodig.
Drie mogelijkheden van serieel aankoppelen.
Serie aankoppeling 25 kV.
Als een TF installatie voor een nieuw net ontworpen wordt is de keuze van de frequentie en de keuze voor het soort aankoppeling afhankelijk van de verhoudingen tussen het gestuurde- en het bovenliggende net. De keuze heeft invloed op temperatuur, verliezen en het bereiken van een zo goed mogelijke afstemming van het filter. Ook moet rekening worden gehouden met de stuurfrequentie's) in naburige netten. In Nederland is ooit de fout gemaakt de frequentie van 492Hz veelvuldig toe te passen wat in de loop der jaren nog al wat problemen gaf. Naburige energiebedrijven schakelden daardoor bij de buurbedrijven onbedoeld van alles mee.
De TF frequentiekeuze is echter vaak in het verleden al gemaakt toen de netimpedanties er heel anders uitzagen. Moderne apparatuur als PC's en verlichtingsarmaturen bijvoorbeeld met hun schakelende voedingen vormen een complexere belasting dan gloeilampen. Switchen van frequentie is door de aanwezigheid van duizenden TF ontvangers in het net om begrijpelijke redenen niet erg populair bij netbeheerders.
Ook de aanwezigheid van capaciteiten en energieopwekking in het net moet worden meegenomen in de keuze maar ook aanwezigheid van lange kabels. De fabrikanten gebruiken hiervoor PC programma's die na ingave van de verschillende variabelen van o.a. transformatoren, kabels en generatoren het net doorrekenen. Ook in het bekende netberekeningsprogramma Vision kan het gedrag van TF frequenties berekend worden.
Het schema hieronder stelt de parralel aankoppeling voor met de daarin voorkomende impedanties. Z1 is hier de impedantie van het gestuurde net en Z2 stelt de serieschakeling van de trafo en het bovenliggende net voor. Bij frequenties boven 500Hz zal de meeste TF stroom naar Z1 gaan daar de Zt van de trafo bij oploppende frequentie zal toenemen. De impedantie van het bovenliggende net Z'2 zal echter zeker moeten worden onderzocht, de aanwezigheid van condensatorbanken bijvoorbeeld zal de Z2 behoorlijk doen afnemen.
Zp is de impedantie van de TF installatie. Deze zal voor 50 Hz hoog zijn en voor de TF frequentie zo laag mogelijk om verliezen te voorkomen. De grootte van de Capaciteit zal een maat zijn voor de 50Hz belasting van de aankoppeling.
Voordeel van het aansluiten van de aankoppeling is de reductie van de spanning op de TF frequentie in het net. De impedantie voor de TF frequentie zal lager worden en zo eventuele stoorsignalen op de TF frequentie verzwakken. Tegelijkertijd zal vermeden moeten worden dat TF installaties op gekoppelde netten niet fasesynchroon zenden. Dit zou anders door de lage impedantie zeer grote stromen tot gevolg hebben.
Indien de Z2 wezenlijk kleiner is dan Z1 zal de serieaankoppeling in aanmerking komen. Het vervangschema staat hieronder. Dit is over het algemeen het geval bij frequenties onder 300Hz.
Een op de pagina aankoppelen staande afbeelding toont drie mogelijkheden van serieaankoppeing. De eerste twee verschillen in de impedantie die de 50Hz ondervindt in de koppeltrafo. Mogelijkheid twee maakt het gebruik van een compensatie condensator nodig en is wat lastiger. Doch bij meerdere serieaankoppelingen in een station zal mogelijkheid èèn ook uitdagingen kennen.
De derde mogelijkheid serie aankoppeling in het sterpunt van een trafo wordt in laagspanningnetten gebruikt. De fasehoek van de TF spanning is dan op alle drie de fasen gelijk. Voordeel hiervan is dat de aangesloten driefase apparatuur totaal geen belasting voor de TF spanning vormen.
Als in het netwerk lange verbindingen voorkomen moet daar ook rekening mee gehouden worden bij de frequentie keuze. Hoe hoger de frequentie, hoe minder afstand overbrugt kan worden.
Ook de doorsnede van geleiders is van invloed op de TF spanning die uiteindelijk bij de ontvangers aankomt. Dit is in bovenstaande grafiek te zien.
Een methode om het gedrag van een netwerk met TF te beoordelen is de Kn factor. Dit is de impedantie voor 50Hz gedeeld door de impedantie voor de TF frequentie. Deze impedantieverhouding kan op allerlei plaatsen in het net worden gemeten. Hij geeft een meetbaar getal dat een voorspelling geeft naar de functinaliteit van de TF in dat net. De maximaal wenselijke grootte van de Kn factor is afhankelijk van de gebruikte frequentie. Bij oplopende frequenties is de factor kleiner.
Een TF ontvanger wordt met de voedingsklemmen op de 230 V netspanning aangesloten. In de ontvanger wordt de spanning twee kanten opgestuurd. Naar een hulpvoeding, die er voor zorgt dat de elektronica in de ontvanger werkt, en naar een filter. Filters in ontvangers worden geconstrueerd voor geringe gevoeligheid voor naastliggende harmonischen.
In vroeger jaren was het maken van filters voor frequenties rond 500 Hz eenvoudiger dan voor frequenties rond 200 Hz welke nu de voorkeur zouden hebben. In het filter wordt de TF frequentie van de 50 Hz-netspanning gescheiden.
Aan de uitgang van het filter staat alleen het TF signaal, de pulsen. Het ontvangen TF signaal wordt vergeleken met de impulspatronen die in het geheugen van de ontvanger zijn geprogrammeerd. Komt het ontvangen impulspatroon overeen met èèn van de geprogrammeerde patronen, m.a.w. zijn de juiste pulsen van het commando ontvangen, dan wordt een schakelhandeling verricht. èèn of meer van de uitgangsrelais schakelen om.
Voor meer uitleg over de pulstreinen zie de pagina "Besturing"
De eerste toonfrequent ontvangers waren ooit uitgerust met een synchroonmotor gekoppeld aan een schijf en staan bekend als mechanische ontvangers. De schijf is voorzien van ruiters- zoals bij veel tijdschakelklokken- om een schakelaar over te halen en draait in bijvoorbeeld 30 seconden een hele ronde. De ruiters zitten op vastgestelde plekken die overeenkomen met de pulsplaatsen van de gekozen commandostructuur.
Het filter om de TF frequentie te detecteren was een condensator in serie met de spoel van het relais. De impedantie van deze serieschakeling heeft bij 50 Hz een hoge waarde zodat de door de condensator en spoel vloeiende 50Hz-stroom zeer klein is en niet in staat is om het relais te schakelen. De inductantie van de relaisspoel en de capaciteit van de condensator hebben een zodanige waarde dat bij het ontvangen van een TF impuls resonantie ontstaat. Tijdens de TF impuls ontstaat een hoge stroom in de relaisspoel waardoor het relais aanspreekt. Als dit op de plaats van de ruiter gebeurd in de omwenteling van de schijf zorgt de ruiter dat het uitgangsrelais schakelt.
Een van de eertse TF ontvangers.
Iedere TF zendcyclus begint met de TF startimpuls. Deze puls doet de motor starten. De lengte van de TF startimpuls in de ontvanger wordt bewaakt opdat hij niet ten onrechte start. Het ruitertje op de schijf kan in de ontvanger op het gewenste commando ingesteld worden. Omschakeling vindt pas plaats wanneer het relais voor een bepaalde duur aanspreekt terwijl een nok op de schijf voorbijkomt.
Landis&Gyr ontvangers vlnr RE, FTB1, FTD1 en FTD4
Een aantal TF ontvangers van Landis+Gyr.
De moderne TF ontvanger is helemaal elektronisch. Moderne TF ontvangers zijn helemaal softwarematig in te stellen. Afhankelijk van de toepassing wordt de gevoeligheid (in %), de code (Semagyr, Decabit, Versacom, Swistra, K22, etc.) en het gewenste commando ingesteld met een PC programma. Ook kunnen op afstand nieuwe mogelijkheden in de ontvanger geprogrammeerd worden door middel van speciale TF zendingen. Daarbij valt te denken aan schakelen bij spanningsuitval, schakelen op vaste tijden of met een vaste vertraging na een TF zending. Het onderscheid tussen programmeerbare klokken (op vaste tijden schakelen) en TF ontvangers (schakelen na een TF zending) vervaagt. Een moderne intelligente TF ontvanger verenigt de voordelen van beide systemen.
Principeschema van een electronische TF ontvanger.
De laatste ontwikkeling brengt ontvangers die niet alleen simpele schakeluitgangen hebben maar 0 to 10 Volt of 4 to 20 mA uitgangen koppelen aan toonfrequent commando's. Deze uitgangen zijn bijvoorbeeld zeer geschikt om dimbare openbare verlichting mee aan te sturen.
De bouwvorm van ontvangers is zeer gevarieerd. Vaak geschikt voor meterborden maar ook DINrail montage komt tegenwoordig vaker voor. Zelfs inbouwprintjes bestaan. Er zijn relais die meerdere insteekbare uitgangsrelais kunnen bezitten maar er zijn er ook met slechts 1 uitgang. Uitgangscontacten kunnen aardig wat aan, zijn vaak tot 25 of zelfs 40A belastbaar.
Een aantal moderne TF ontvangers.
De eerste elektronische ontvangers die op de markt verschenen hebben een vaste gevoeligheid en commando, zijn slechts voor èèn systeem geschikt en niet programeerbaar. Om toch te kunnen aanpassen zijn er wel typen die door verwisselen van een geheugenmoduletje o.i.d. in het veld van commando gewijzigd konden worden. TF ontvangers gaan lang mee, ook deze generatie komt nog veel voor in de elektriciteitsnetten.
Download hier een PDF van Eandis voor België
| Gemeentenaam | Freq. Bevestigd | Freq. 2 bev. | Freq waarschijlijk | Netbeheerder | Track | Provincienaam | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aa en Hunze | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Aalburg | 492 Hz | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | |
| Aalsmeer | Liander | Noord-Holland | |||||
| Aalten | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Achtkarspelen | Liander | Friesland | |||||
| Alblasserdam | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Albrandswaard | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Alkmaar | Liander | Noord-Holland | |||||
| Almelo | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Almere | Liander | Flevoland | |||||
| Alphen aan den Rijn | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Alphen-Chaam | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Ameland | Liander | Friesland | |||||
| Amersfoort | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Amstelveen | Liander | Noord-Holland | |||||
| Amsterdam | 283 Hz | Liander | Noord-Holland | ||||
| Apeldoorn | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Appingedam | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Arnhem | 492 Hz | Liander | Semagyr | Gelderland | |||
| Assen | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Asten | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Baarle-Nassau | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Baarn | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Barendrecht | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Barneveld | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Bedum | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Beek | Enexis | Limburg | |||||
| Beemster | Liander | Noord-Holland | |||||
| Beesel | Enexis | Limburg | |||||
| Berg en Dal | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Bergeijk | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Bergen (Limburg) | Enexis | Limburg | |||||
| Bergen (Noord-Holland) | Liander | Noord-Holland | |||||
| Bergen op Zoom | 725 Hz | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | |
| Berkelland | 228 Hz | Liander - Enexis | Semagyr 52 | Gelderland | Oud IJsselmij? | ||
| Bernheze | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Best | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Beuningen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Beverwijk | Liander | Noord-Holland | |||||
| Binnenmaas | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Bladel | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Blaricum | Liander | Noord-Holland | |||||
| Bloemendaal | 283 Hz | Liander | Noord-Holland | ||||
| Bodegraven-Reeuwijk | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Boekel | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Ten Boer | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Borger-Odoorn | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Borne | 492 Hz | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | |
| Borsele | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Boxmeer | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Boxtel | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Breda | 725 Hz | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | |
| Brielle | 750 Hz | Stedin | K22 | Zuid-Holland | |||
| Bronckhorst | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Brummen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Brunssum | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Limburg | |||
| Bunnik | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Bunschoten | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Buren | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Capelle aan den IJssel | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Castricum | Liander | Noord-Holland | |||||
| Coevorden | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Cranendonck | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Cromstrijen | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Cuijk | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Culemborg | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Dalfsen | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Dantumadeel | Liander | Friesland | |||||
| De Bilt | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| De Friese Meren | Liander | Friesland | |||||
| De Marne | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| De Ronde Venen | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| De Wolden | Enexis | Drenthe | |||||
| Delft | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Delfzijl | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Den Haag ('s-Gravenhage) | 1600 Hz | Stedin | Decabit K22 | Zuid-Holland | |||
| Den Haag Leidschenveen | 1600 Hz | 750 Hz | Stedin | Decabit K22 | Zuid-Holland | ||
| Den Helder | 492 Hz | Liander | Semagyr | Noord-Holland | |||
| Deurne | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Deventer | 228 Hz | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | |
| Diemen | Liander | Noord-Holland | |||||
| Dinkelland | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Doesburg | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Doetinchem | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Dongen | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Dongeradeel | Liander | Friesland | |||||
| Dordrecht | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Drechterland | Liander | Noord-Holland | |||||
| Drimmelen | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Dronten | Liander | Flevoland | |||||
| Druten | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Duiven | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Echt-Susteren | Enexis | Limburg | |||||
| Edam-Volendam | Liander | Noord-Holland | |||||
| Ede | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Eemnes | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Eemsmond | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Eersel | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Eijsden-Margraten | Enexis | Limburg | |||||
| Eindhoven | 1050 Hz | Enexis - Endinet | K22 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Elburg | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Emmen | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Enkhuizen | Liander | Noord-Holland | |||||
| Enschede | 228 Hz | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | |
| Epe | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Ermelo | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Etten-Leur | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Ferwerderadeel | Liander | Friesland | |||||
| Geertruidenberg | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Geldermalsen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Geldrop-Mierlo | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Gemert-Bakel | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Gennep | Enexis | Limburg | |||||
| Giessenlanden | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Gilze en Rijen | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Goeree-Overflakkee | 750 Hz | Stedin | K22 | Zuid-Holland | |||
| Goes | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Goirle | 600 Hz | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | |
| Gooise Meren | Liander | Noord-Holland | |||||
| Gorinchem (Gorcum of Gorkum) | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Gouda | 300 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Grave | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Groningen | 492 Hz | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | |
| Grootegast | 317 Hz | Enexis - Liander | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Gulpen-Wittem | Enexis | Limburg | |||||
| Haaksbergen | 725 Hz | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | |
| Haaren | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Haarlem | Liander | Noord-Holland | |||||
| Haarlemmerliede en Spaarnwoude | Liander | Noord-Holland | |||||
| Haarlemmermeer | Liander | Noord-Holland | |||||
| Halderberge | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Hardenberg | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Harderwijk | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Hardinxveld-Giessendam | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Haren | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Harlingen | Liander | Friesland | |||||
| Hattem | 228 Hz | Liander - Enexis | Semagyr 52 | Gelderland | Oud IJsselmij? | ||
| Heemskerk | Liander | Noord-Holland | |||||
| Heemstede | Liander | Noord-Holland | |||||
| Heerde | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Heerenveen | Liander | Friesland | |||||
| Heerhugowaard | Liander | Noord-Holland | |||||
| Heerlen | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Limburg | |||
| Heeze-Leende | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Heiloo | Liander | Noord-Holland | |||||
| Hellendoorn | 228 Hz | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | |
| Hellevoetsluis | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Helmond | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Hendrik-Ido-Ambacht | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Hengelo (Overijssel) | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| 's-Hertogenbosch (Den Bosch) | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Heumen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Heusden | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Hillegom | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Hilvarenbeek | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Hilversum | Liander | Noord-Holland | |||||
| Hof van Twente | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Hollands Kroon | Liander | Noord-Holland | |||||
| Hoogeveen | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Hoorn | Liander | Noord-Holland | |||||
| Horst aan de Maas | Enexis | Limburg | |||||
| Houten | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Huizen | Liander | Noord-Holland | |||||
| Hulst | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| IJsselstein | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Kaag en Braassem | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Kampen | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Kapelle | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Katwijk | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Kerkrade | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Limburg | |||
| Koggenland | Liander | Noord-Holland | |||||
| Kollumerland en Nieuwkruisland | Liander | Friesland | |||||
| Korendijk | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Krimpen aan den IJssel | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Krimpenerwaard | 300 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Laarbeek | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Landerd | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Landgraaf | Enexis | Limburg | |||||
| Landsmeer | Liander | Noord-Holland | |||||
| Langedijk | Liander | Noord-Holland | |||||
| Lansingerland | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Laren | Liander | Noord-Holland | |||||
| Leek | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Leerdam | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Leeuwarden | 725 Hz | 300 Hz | Liander | Semagyr | Friesland | ||
| Leiden | 492 Hz | Liander | Semagyr | Zuid-Holland | |||
| Leiderdorp | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Leidschendam-Voorburg | 1600 Hz | Stedin | Decabit K22 | Zuid-Holland | |||
| Lelystad | Liander | Flevoland | |||||
| Leudal | Enexis | Limburg | |||||
| Leusden | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Lingewaal | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Lingewaard | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Lisse | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Lochem | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Loon op Zand | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Lopik | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Loppersum | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Losser | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Maasdriel | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Maasgouw | Enexis | Limburg | |||||
| Maassluis | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Maastricht | 492 Hz | 300 Hz | Enexis | Semagyr | Limburg | ||
| Marum | 317 Hz | Enexis | Semagyr | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Medemblik | Liander | Noord-Holland | |||||
| Meerssen | Enexis | Semagyr | Limburg | ||||
| Meierijstad | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Meppel | 317 Hz | Enexis | Semagyr | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Middelburg | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Midden-Delfland | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Midden-Drenthe | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Midden-Groningen | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Mill en Sint Hubert | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Moerdijk | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Molenwaard | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Montferland | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Montfoort | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Mook en Middelaar | Enexis | Limburg | |||||
| Neder-Betuwe | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Nederweert | 182 Hz | Enexis | Limburg | ||||
| Neerijnen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Nieuwegein | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Utrecht | |||
| Nieuwkoop | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Nijkerk | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Nijmegen | 492 Hz | Liander | Semagyr | Gelderland | |||
| Nissewaard | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Noord-Beveland | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Noordenveld | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Noordoostpolder | Liander | Flevoland | |||||
| Noordwijk | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Noordwijkerhout | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Nunspeet | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Nuth | Enexis | Limburg | |||||
| Oegstgeest | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Oirschot | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Oisterwijk | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Oldambt | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Oldebroek | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Oldenzaal | 492 Hz | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | |
| Olst-Wijhe | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Ommen | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Onderbanken | Enexis | Limburg | |||||
| Oost Gelre | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Oosterhout | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Ooststellingwerf | Liander | Friesland | |||||
| Oostzaan | Liander | Noord-Holland | |||||
| Opmeer | Liander | Noord-Holland | |||||
| Opsterland | Liander | Friesland | |||||
| Oss | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Oud-Beijerland | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Oude IJsselstreek | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Ouder-Amstel | Liander | Noord-Holland | |||||
| Oudewater | 300 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Utrecht | |||
| Overbetuwe | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Papendrecht | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Peel en Maas | Enexis | Limburg | |||||
| Pekela | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Pijnacker-Nootdorp | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Purmerend | Liander | Noord-Holland | |||||
| Putten | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Raalte | 228 Hz | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | |
| Reimerswaal | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Renkum | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Renswoude | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Reusel-De Mierden | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Rheden | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Rhenen | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Ridderkerk | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Rijssen-Holten | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Rijswijk | 750 Hz | Stedin | K22 | Zuid-Holland | |||
| Roerdalen | Enexis | Limburg | |||||
| Roermond | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Limburg | |||
| Roosendaal | 725 Hz | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | |
| Rotterdam | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Rozendaal | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Rucphen | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Schagen | Liander | Noord-Holland | |||||
| Scherpenzeel | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Schiedam | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Zuid-Holland | |||
| Schiermonnikoog | Liander | Friesland | |||||
| Schinnen | Enexis | Limburg | |||||
| Schouwen-Duiveland | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Simpelveld | Enexis | Limburg | |||||
| Sint Anthonis | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Sint Eustatius | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Sint-Michielsgestel | Enexis | Limburg | |||||
| Sittard-Geleen | Enexis | Zuid-Holland | |||||
| Sliedrecht | 492 Hz | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | |
| Sluis | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Smallingerland | Liander | Friesland | |||||
| Soest | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Someren | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Son en Breugel | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Stadskanaal | 492 Hz | 317 Hz | Enexis | Semagyr | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | |
| Staphorst | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Stede Broec | Liander | Noord-Holland | |||||
| Steenbergen | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Steenwijkerland | 228 Hz | Liander | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Stein | Enexis | Limburg | |||||
| Stichtse Vecht | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Strijen | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Súdwest-Fryslân | Liander | Friesland | |||||
| Ten Boer | Enexis | Groningen | |||||
| Terneuzen | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Terschelling | Liander | Friesland | |||||
| Texel | Liander | Noord-Holland | |||||
| Teylingen | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Tholen | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Tiel | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Tytjerksteradeel | Liander | Friesland | |||||
| Tilburg | 492 Hz | Enexis | Semagyr | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Tubbergen | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Twenterand | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Tynaarlo | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Uden | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Uitgeest | Liander | Noord-Holland | |||||
| Uithoorn | Liander | Noord-Holland | |||||
| Urk | Liander | Flevoland | |||||
| Utrecht | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Utrecht | |||
| Utrechtse Heuvelrug | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Vaals | Enexis | Limburg | |||||
| Valkenburg aan de Geul | Enexis | Limburg | |||||
| Valkenswaard | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Veendam | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Veenendaal | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Veere | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Veldhoven | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Velsen | Liander | Noord-Holland | |||||
| Venlo | 200 Hz | 420 Hz | Enexis | Limburg | |||
| Venray | Enexis | Limburg | |||||
| Vianen | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Vlaardingen | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Vlieland | Liander | Friesland | |||||
| Vlissingen | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zeeland | |||
| Voerendaal | Enexis | Limburg | |||||
| Voorschoten | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Voorst | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Vught | 725 Hz | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | |
| Waadhoeke | Liander | Friesland | |||||
| Waalre | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Waalwijk | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Waddinxveen | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Wageningen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Wassenaar | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Waterland | Liander | Noord-Holland | |||||
| Weert | Enexis - Stedin | Limburg | |||||
| Weesp | Liander | Noord-Holland | |||||
| Werkendam | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| West Maas en Waal | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Westerveld | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Westervoort | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Westerwolde | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Westland | 0 Hz | Westland infra | Geen TF | Zuid-Holland | |||
| Weststellingwerf | Liander | Friesland | |||||
| Westvoorne | 492 Hz | Enduris | Semagyr | Zuid-Holland | |||
| Wierden | 228 Hz | Coteq | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Wijchen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Wijdemeren | Liander | Noord-Holland | |||||
| Wijk bij Duurstede | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Winsum | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Winterswijk | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Woensdrecht | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Woerden | 582 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Utrecht | |||
| De Wolden | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Drenthe | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Wormerland | Liander | Noord-Holland | |||||
| Woudenberg | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Woudrichem | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Zaanstad | Liander | Noord-Holland | |||||
| Zaltbommel | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Zandvoort | Liander | Noord-Holland | |||||
| Zederik | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Zeewolde | Liander | Flevoland | |||||
| Zeist | 0 Hz | Stedin | Geen TF | Utrecht | |||
| Zevenaar | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Zoetermeer | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Zoeterwoude | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Zuidhorn | 317 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Groningen | 317 Hz Oud EGD gebied | ||
| Zuidplas | Liander | Zuid-Holland | |||||
| Zundert | 492 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Noord-Brabant | 492 Hz Enexis Zuid behalve Breda | ||
| Zutphen | Liander | Semagyr | Gelderland | ||||
| Zwartewaterland | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied | ||
| Zwijndrecht | 492 Hz | Stedin | Semagyr 50 | Zuid-Holland | |||
| Zwolle | 228 Hz | 228 Hz | Enexis | Semagyr 50 | Overijssel | 228 Oud Ijsselmij gebied |
Deze lijst is samengesteld uit vele informatiebronnen maar zal misschien niet altijd kloppen of compleet zijn.
Aanvulingen, verbeteringen en bevestigingen worden op prijs gesteld. Ook kan het zo zijn dat het netdeel waar een bepaalde frequentie gebruikt wordt niet precies gelijk is aan de gemeentegrens.
Sinds 1990 heb ik ervaringen opgedaan in toonfrequent techniek. Zowel ontwerp, bouw, als inbedrijfstelling, meting en analyse van toonfrequent signaalgedrag in energie infrastructuren en service aan allerlei type zendinstallaties van diverse leveranciers. Dit bij nieuwbouwprojecten als ook bij geheel of gedeeltelijke vernieuwingen van TF installaties zonder verstoring van functionaliteit onder complexe omstandigheden aan in bedrijf staande hoogspanningstations.
In al die jaren werd mij, zelfs door mensen uit de energie sector, regelmatig de vraag gesteld "Wat is toonfrequent eigenlijk" en "Hoe werkt die TF nu eigenlijk precies". Deze website is een poging een en ander te verduidelijken. In de eerste pagina's voor degene die slechts een idee willen krijgen wat het systeem kan en doet met wat onstaans geschiedennis. In de verdere pagina's wat verder technisch uitgediept voor de geinterresseerde techneuten.
Vragen, opmerkingen en reacties zijn van harte welkom.
Gebruik daarvoor onderstaand emailadres of het contact formulier hiernaast.
Chris Verschoor
TFtech
| Email: | info@toonfrequent.nl |
Een van de grootste aankoppelingen ter wereld de 150 kV 1500 kVA aankoppeling in Nijmegen.
L&G aankoppeling 10kV 60 kVA.
Motor generator set.
Alle informatie op deze website werd met de grootst mogelijke zorg samengesteld, maar fouten kunnen niet volledig worden uitgesloten. Er kan niet worden gegarandeerd en geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid worden genomen voor de gevolgen van fouten of weglatingen. Ook kan er geen aansprakelijk worden genomen voor alle directe en indirecte schade die kan ontstaan door het toepassen of gebruik van de informatie of schema's. Benadrukt wordt dat er geen invloed is op de vormgeving en de inhoud van de gelinkte pagina's. Daarom distantiëren www.toonfrequent.nl zich hierbij uitdrukkelijk van alle inhoud van alle gelinkte inhoud op deze gehele website inclusief alle subpagina's. Deze verklaring geldt voor alle koppelingen en voor alle inhoud van de pagina's waarnaar de links verwijzen.
Er is geen garantie dat het publiceren beschrijvingen, schema's, proces of technische informatie vrij is van octrooi-, rechten en / of bescherming van rechten van derden. De hier verstrekte informatie is uitsluitend bedoeld als basisinformatie voor onderwijs- en leerdoeleinden. Voor commercieel of soortgelijk gebruik van de informatie of voor enige andere directe toepassing, is het raadzaam voor de gebruiker om over de juridische situatie dienovereenkomstig duidelijkheid te zoeken.
